ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΩΝΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗΣ

Ευθυγράμμιση τροχών, το πρώτο βήμα για ασφαλέστερη οδήγηση

Τα ελαστικά μπορεί να είναι το τμήμα του αυτοκινήτου που το φέρνει σε επαφή με την επιφάνεια του δρόμου, ωστόσο η επιμελημένη φροντίδα τους (αγορά γόμας υψηλής ποιότητας και συχνός έλεγχος της φθοράς του πέλματος) δεν είναι το μόνο που χρειάζεται για να εξασφαλίζεται η τέλεια πρόσφυση.

Για να διατηρεί το αυτοκίνητο την κατευθυντικότητά του, οι τροχοί δεν πρέπει να είναι απόλυτα κάθετοι στο έδαφος, αλλά ουσιαστικά να τοποθετούνται βάσει μιας περίπλοκης σειράς γωνιών (σε ποικίλες κατευθύνσεις) που ορίζει ο κατασκευαστής. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίζεται αξιόπιστο κράτημα και διατήρηση της πορείας του οχήματος, στην περίπτωση υψηλών φορτίων, όπως στο στρίψιμο. Αυτό σημαίνει ότι εάν οι γωνίες που υπολογίζονται από τον κατασκευαστή (παράμετροι γωνιών) αλλάξουν ή δεν ανανεωθούν, το αυτοκίνητο θα γίνει δυσκολοδήγητο και ενδεχομένως επικίνδυνο.

Οι γωνίες αυτές και το σετάρισμα των εξαρτημάτων που συνδέουν τους τροχούς στο αυτοκίνητο (ανάρτηση) συνιστούν μία διαδικασία γνωστή ως ευθυγράμμιση τροχών. Αν και πολλοί οδηγοί δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία, η ευθυγράμμιση των τροχών του αυτοκινήτου πρέπει να τηρείται προσεκτικά και να ελέγχεται τακτικά. Ειδικά στα αυτοκίνητα υψηλών επιδόσεων και σε όσα εφοδιάζονται με ελαστικά υψηλής ποιότητας οι δυνατότητές τους δεν αξιοποιούνται ποτέ πλήρως, εάν η ευθυγράμμιση τροχών δεν είναι άριστη.

Εκτός από τη βελτιστοποίηση της οδικής συμπεριφοράς στις πιο κρίσιμες φάσεις της οδήγησης (όπως επιτάχυνση, φρενάρισμα ή κλειστές στροφές), η σωστή ευθυγράμμιση των τροχών βοηθά διάφορες ακόμα λειτουργίες όπως η επαναφορά του τιμονιού μετά από μία στροφή ή καμπή του δρόμου. Γι’ αυτό είναι τόσο απαραίτητο να την παρακολουθούμε.

Πώς μπορείς να καταλάβεις εάν υπάρχει πρόβλημα; Ακόμα και ένας απλός οπτικός έλεγχος των ελαστικών, κάτι που οι περισσότεροι προσεκτικοί οδηγοί οφείλουν να κάνουν τακτικά, μπορεί να αποκαλύψει πολλά: όταν η φθορά του ελαστικού είναι ανομοιόμορφη (για παράδειγμα είναι μεγαλύτερη στην εσωτερική πλευρά του ελαστικού), η γωνία του τροχού μπορεί να έχει αλλάξει και να χρειαστούν εργασίες για να επανέλθει στην αρχική κατάσταση. Μία ακόμα πιο σημαντική ένδειξη είναι η παρουσία ασυνήθιστων κραδασμών στο τιμόνι, που σχεδόν πάντα υποδηλώνουν ένα πρόβλημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μία καλή ιδέα είναι να φέρετε το αυτοκίνητό σας σε ένα Κέντρο Driver για έλεγχο από άριστα καταρτισμένους επαγγελματίες, που έχουν τη δυνατότητα να επιδιορθώσουν ή αντικαταστήσουν τα κατεστραμμένα εξαρτήματα.

Μεταξύ των ρυθμίσεων του προηγμένου συστήματος γωνιών που περιγράψαμε παραπάνω, οι δύο πιο διαδεδομένες είναι οι γωνίες σύγκλισης και κάμπερ. Αυτές αναφέρονται στη θέση που παίρνει ο τροχός σε σχέση με το δρόμο, στην ευθεία χωρίς να στρίβει.

Παρατηρώντας το αυτοκίνητο από πάνω, εάν οι δύο τροχοί ενός άξονα συγκλίνουν αυτό ονομάζεται θετική σύγκλιση (toe in), ενώ η αντίθετη περίπτωση αρνητική σύγκλιση (toe out). Είναι σχεδόν απίθανο να έχουμε αρνητική σύγκλιση στον εμπρός άξονα: αυτό συμβαίνει επειδή η σύγκλιση προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα στο φρενάρισμα. Αν υψηλότερα φορτία μπορούν να προκαλέσουν αρνητική σύγκλιση σημαίνει ότι πρέπει να γίνει ξανά ευθυγράμμιση.

Η δεύτερη γωνία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η γωνία κάμπερ. Αυτή αναφέρεται στη θέση των τροχών όπως την παρατηρούμε όχι από πάνω (όπως στην περίπτωση του toe) αλλά από μπροστά. Η γωνία κάμπερ είναι αρνητική όταν οι τροχοί κλίνουν προς το εσωτερικό του αυτοκινήτου, που σημαίνει ότι ο νοητός άξονας είναι πάνω από την οροφή, ενώ θετική είναι η γωνία όταν οι τροχοί κλίνουν προς το εξωτερικό του αυτοκινήτου και ο νοητός άξονας πλέον βρίσκεται κάτω από το δρόμο.

Η γωνία κάμπερ χρησιμοποιείται για να κάνει τα ελαστικά να λειτουργούν καλύτερα στο στρίψιμο, προσφέροντας καλύτερη πρόσφυση συγκριτικά με μία απόλυτα κάθετη θέση των τροχών.

Πέρα από αυτές τις γωνίες που είναι και οι σημαντικότερες, υπάρχουν και άλλες σχετικές με τον άξονα διεύθυνσης (κατά μήκος του οποίου στρίβουν όλοι οι τροχοί καθώς και οι εδράσεις στην ανάρτηση). Αυτές είναι γνωστές σαν γωνίες κάστερ και βασιλικού πείρου (ή offset).

Ο άξονας διεύθυνσης ποτέ δεν είναι απόλυτα κάθετος: αυτό σημαίνει ότι τα δύο εμπρός ελαστικά δεν περιστρέφονται σε μία νοητή ευθεία γραμμή - σαν ‘σβούρες’ δηλαδή, αλλά με διαφορετικές κλίσεις. Παρατηρώντας το αυτοκίνητο από το πλάι, όταν αυτή η γραμμή κλίνει προς τα πίσω, η γωνία κάστερ είναι θετική! Αυτό το σετάρισμα παρέχει σταθερότητα και αίσθηση στο τιμόνι, ενώ βελτιώνει και τη συμπεριφορά του αυτοκινήτου.

Ωστόσο, κοιτάζοντας το αυτοκίνητο από μπροστά, ο άξονας διεύθυνσης εξακολουθεί να κλίνει προς το εσωτερικό του οχήματος: τότε λέμε ότι το αυτοκίνητο έχει θετική γωνία βασιλικού πείρου. Αυτή η γωνία δεν μπορεί να ρυθμιστεί κατά τη διάρκεια του σέρβις, που σημαίνει ότι ο μηχανικός μπορεί να ανακαλύψει μία ασυμβατότητα ως προς τις τιμές που έχει θέσει ο κατασκευαστής, αλλά αυτό δεν είναι αποτέλεσμα προηγούμενης εργασίας στο αυτοκίνητο, ακόμα και αν έγινε σε διαφορετικό συνεργείο, και είναι αναμφισβήτητα σύμπτωμα σπασίματος ή παραμόρφωσης.

Εάν αυτές οι τελευταίες δύο γωνίες (κάστερ και βασιλικού πείρου) ορίζονταν από τον κατασκευαστή ως στάνταρ, που σημαίνει ότι ο άξονας διεύθυνσης δεν ήταν κεκλιμένος, τότε δεν θα υπήρχε δυνατότητα της αυτόματης επαναφοράς του τιμονιού στην κανονική του θέση μετά από μία στροφή και η πορεία του αυτοκινήτου δεν θα διατηρούνταν σε έναν ανώμαλο δρόμο.

Συνήθως, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων επιλέγουν ένα σετάρισμα για να διασφαλίζουν το βέλτιστο συγκερασμό μεταξύ πρόσφυσης ελαστικού, οδηγικής ασφάλειας και άνεσης σε ό,τι αφορά την απόσβεση ανωμαλιών του δρόμου. Γι’ αυτό, όταν πηγαίνεις το αυτοκίνητο σε έναν ειδικό ελαστικών, οι εργασίες διέπονται από κανονισμούς προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι γωνίες αντιστοιχούν σε αυτές που ορίζει ο κατασκευαστής.

Ωστόσο, ορισμένες γωνίες μπορούν να ρυθμίζονται στο συνεργείο. Όλη η εργασία πρέπει να γίνεται με απόλυτο επαγγελματισμό και με τα υψηλότερα πρότυπα, όπως στα Κέντρα μας Driver, καθώς οι όποιες αλλαγές γίνουν θα έχουν άμεση επίπτωση στην οδηγική ασφάλεια.

Η βελτίωση της σύγκλισης είναι η απλούστερη αλλαγή. Γίνεται περιστρέφοντας μία βίδα στην κρεμαγιέρα, που προσαρμόζει το μήκος των δύο βραχιόνων (ημίμπαρα) στα ακραξόνια. Μία αύξηση στη γωνία σύγκλισης των εμπρός τροχών δεν βελτιώνει απαραίτητα την οδηγησιμότητα, αλλά δυστυχώς μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη φθορά στα ελαστικά. Αυτό συμβαίνει καθώς η πλευρική επιφάνεια επαφής γίνεται μεγαλύτερη λόγω της υψηλής κλίσης σε σχέση με την κατεύθυνση της οδήγησης. Μερικά οχήματα επιτρέπουν επίσης τη ρύθμιση της σύγκλισης για τους πίσω τροχούς: σε αυτή την περίπτωση θα βλέπετε θετική και αρνητική σύγκλιση, ανάλογα με τον τύπο του αυτοκινήτου.

Αν θέλετε να σετάρετε το αυτοκίνητό σας, πρέπει να γνωρίζετε ότι αυξάνοντας τη σύγκλιση μπορείτε να έχετε καλή πλευρική αίσθηση, αλλά αυτό μπορεί να σας δυσκολέψει στις στροφές, ενώ η θετική σύγκλιση διευκολύνει στην είσοδο της στροφής αλλά διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο υπερστροφής (άνοιγμα της τροχιά του πίσω μέρους του οχήματος).

Ένα χρήσιμο παράδειγμα για να αντιληφθείτε πόσο λεπτές είναι οι ρυθμίσεις στις γωνίες, είναι η γωνία κάμπερ (που επηρεάζει σημαντικά το κράτημα). Για να το κατανοήσετε απόλυτα, πρέπει να ξεκινήσετε από το γεγονός ότι η εγκάρσια καταπόνηση που υφίσταται το ελαστικό όταν στρίβει προκαλεί παραμόρφωση: το εξωτερικό τμήμα του πέλματος συμπιέζεται στο έδαφος, ενώ το εσωτερικό τείνει να φουσκώνει. Με αυτό το δεδομένο, μία αρνητική γωνία κάμπερ θα μπορούσε να βοηθήσει τον τροχό να κρατηθεί καλύτερα. Ωστόσο, αυτό το είδος ευθυγράμμισης μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη φθορά του πέλματος σε ευθεία πορεία και σε λιγότερη πρόσφυση κατά την επιτάχυνση και το φρενάρισμα (επειδή σ’ αυτές τις συνθήκες, η επιφάνεια επαφής μειώνεται). Γι’ αυτό, η ρύθμιση της γωνίας κάμπερ, όπου είναι εφικτό, απαιτεί πάντα πολύ λεπτούς χειρισμούς: συνήθως γίνεται από άτομα που είναι θιασώτες τις αγωνιστικής οδήγησης και θέλουν το αυτοκίνητό τους να είναι κατάλληλο για αγώνες στην πίστα.

Οδηγοί που απλά επιθυμούν να βελτιώσουν το κράτημα του αυτοκίνητου τους χωρίς απαραίτητα να τρέχουν σε αγώνες, μπορούν να χαμηλώνουν το αμάξωμα κατά μερικά εκατοστά. Αυτό, σε κάθε περίπτωση θα έχει μεγαλύτερες ή μικρότερες επιπτώσεις στην οδηγική άνεση και θα δυσχεράνει το πέρασμα από ανωμαλίες του δρόμου και λακκούβες.

Αν θέλετε να κάνετε την αλλαγή, υπάρχουν διάφορα κιτ βελτίωσης. Μπορείτε να επιλέξετε μεταξύ διαφόρων τύπων ελατηρίων, με μεταβλητά επίπεδα σκληρότητας και ύψους και από πολλούς τύπους αμορτισέρ, από πολύ στάνταρ μέχρι πλήρως ρυθμιζόμενα. Σε κάθε περίπτωση το κέντρο βάρους του αυτοκινήτου είναι χαμηλωμένο για να έχει μεγαλύτερη σταθερότητα και, ταυτόχρονα, ταχύτερη αντίδραση σε ξαφνικές αλλαγές κατεύθυνσης. Η τάση περιστροφής του αμαξώματος στο στρίψιμο μειώνεται επίσης σημαντικά, αυξάνοντας την αίσθηση σταθερότητας.

Και μόνον η τοποθέτηση αμορτισέρ διαφορετικού τύπου από αυτόν που δίνει ο κατασκευαστής μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ευθυγράμμιση τροχών του αυτοκινήτου. Τα εξαρτήματα αυτά επηρεάζουν τη κίνηση του τροχού, επιβραδύνοντας την προς τα πάνω και προς τα κάτω κίνηση λόγω των ανωμαλιών του δρόμου. Πιο σκληρά αμορτισέρ βελτιώνουν το κράτημα, καθώς η ταλάντωση είναι μικρότερη, αλλά μειώνουν το επίπεδο άνεσης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μειώνουν και την επαφή του ελαστικού με το δρόμο.

Η επιλογή και τοποθέτηση νέων αμορτισέρ δεν είναι απλή υπόθεση και πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια εξειδικευμένου μηχανικού. Όπως αυτοί των Κέντρων Driver, οι οποίοι με την τεράστια εμπειρία τους και αίσθημα ευθύνης, εκτός του ότι φροντίζουν οι ειδικές γωνίες να είναι σωστές, σας παρέχουν όλη τη απαραίτητη υποστήριξη και συμβουλές για τις όποιες αλλαγές στην ευθυγράμμιση των τροχών.